Samonapędzające się spirale

Jak już mówiliśmy, zachowania oddziałują na przekonania za pośrednictwem naszej
interpretacji własnych działań, stopniowo kształtującej i wzmacniającej określoną samoocenę.
Dzięki NLP możemy nauczyć się przerywać tę irracjonalną i niepowstrzymaną spiralę coraz bardziej negatywnych przekonań i coraz mniej skutecznych działań, oddziałując na przekonania, na zachowania, lub na jedne i drugie.
Większością naszych codziennych czynności steruje nawyk, któremu nie towarzyszy świadoma myśl. Zajęciom nierutynowym poświęcamy więcej uwagi lub refleksji i niemal zawsze możemy uzasadnić, dlaczego wybraliśmy określony tryb postępowania lub dlaczego w ogóle podjęliśmy działanie. W obu wypadkach nasz sposób zachowania się, nawet w zwykłych, codziennych sytuacjach, wynika z wyznawanych przekonań. Rozważmy to na przykładzie czytania książki.
Jakie czynności wykonujesz podczas lektury? Niektórzy sporządzają notatki, inni zaznaczają ważne fragmenty kolorowymi mazakami, jeszcze inni zaginają róg strony, na której przerwali czytanie. Ktoś bierze książkę do łóżka, a ktoś inny do pociągu, którym dojeżdża do pracy. Jedni zawsze odkładają przeczytany tom na półkę, natomiast inni zostawiają go w miejscu, gdzie ostatni raz oddawali się lekturze, aby odnaleźć go tam po wielu godzinach, a nawet dniach poszukiwań. Niektórzy ustawiają książki na półce w logicznym porządku, inni przechowują je w nieładzie, nierzadko ustawiając tomy „do góry nogami" lub „do tyłu grzbietem".
Wszystkie wyżej wymienione różnice w zachowaniach odzwierciedlają różnice charakterów, a ściślej, wyznawanych wartości i przekonań. Ktoś, kto szanuje książki, prawdopodobnie postępuje tak z określonego powodu, np. z szacunku dla innych czytelników lub dla cudzej własności. Inna osoba może z kolei mieć określone przyczyny, dla których zagina kartki lub zapełnia marginesy notatkami. Być może postępuje tak dla wygody, daje upust swej twórczej inwencji lub kieruje się jakimiś innymi pobudkami. Drobne, pozornie „niewinne" działania mieszczą się zatem w ramach wyznawanego systemu wartości lub przekonań. Opinie o samym sobie w rodzaju: „jestem staranny", „nie gubię rzeczy", „jestem zorganizowany", „jestem niezorganizowany", „jestem uważny, inteligentny, punktualny, troskliwy, niezależny ."
znajdują wyraz w setkach rutynowych czynności, które wykonujemy każdego dnia. Każda z
nich podlega interpretacji i oddziałuje z kolei na nasze poglądy. Mamy swoje własne „katalogi" usprawiedliwień, obejmujące wszystkie nasze działania, osiągnięcia, porażki oraz codzienny tryb życia.