ZRĘCZNOŚĆ JĘZYKOWA

Inna technika kreowania możliwości wyboru polega na rozpatrywaniu określonego
stwierdzenia czy problemu pod rożnymi kątami i definiowaniu odpowiednich reakcji Załóżmy, że problem sformułowany jest następująco: „Nigdy nie osiągnę pożądanego poziomu miesięcznej sprzedaży". Podane niżej przykłady reprezentują poszczególne perspektywy, czyli kategorie odpowiedzi.
• Pozytywny skutek: „Dołóż większych starań w przyszłym miesiącu" lub „Przecież spędzasz więcej czasu z synami" lub „A może powinienem zapisać się na ten nowy kurs?" Tego rodzaju odpowiedzi sugerują pozytywny skutek problemu, nawet jeśli wydają się nieprawdopodobne lub przesadzone. Naszym zamiarem nie było jednak zaproponowanie gotowych rozwiązań, lecz odnalezienie nowych kątów widzenia i usunięcie hamulców, utrudniających swobodne myślenie.
• Negatywny skutek: „Czyżby twoja kariera wisiała na włosku?" Zdanie sugerujące
pesymistyczne konsekwencje.
• Inny skutek „Czy martwisz się, co pomyśli koleżanka z pracy?" lub „Czy to oznacza, że nie będziesz miał wolnego weekendu?" Zastanów się nad innymi konsekwencjami.
• Metafora „To tak, jakbym spóźnił się na autobus. Za chwilę nadjedzie następny" lub „Nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło" lub „Edisonowi nie udało się kilkaset razy". Metafora również nie podsuwa gotowego rozwiązania, lecz wskazuje inny punkt widzenia, który z łatwością można sobie wyobrazić. Znaczenie określonej metafory i wywołane przez nią skojarzenia będą inne u każdej osoby.
• Zmiana ram czasowych: „Może w przyszłym miesiącu będzie lepiej" lub „Jak przedstawiają się twoje wyniki za cały rok'"
• Model świata. „Przypuszczam, ze świat jest pełen nie zrealizowanych planów". Tego rodzaju stwierdzenie nadaje problemowi ogólny, a nawet filozoficzny charakter.
• Osobiste wartości i kryteria: „Czy to cię martwi?" lub „Jakie to ma znaczenie?" Zdania te koncentrują się na osobie, eksponując wyznawane przez nią wartości i przekonania w odniesieniu do danej sytuacji.
• Dalszy rezultat: „Nie jest ważne to, że nie zrealizowałeś zamierzeń, lecz to, że się tym martwisz"
• Przedefiniowanie: „Może taki plan jest nierealny'" lub „Wydajesz się bardzo czuły na punkcie swoich wyników"
• Uogólnienie: „Czy w innych dziedzinach również doznajesz porażki'" Kroki w górę podnoszą problem na wyższy, bardziej ogólny poziom. Zapoznamy się z tym zagadnieniem w dalszej części książki.
• Uszczegółowienie: „Które zamówienia stanowią problem?" lub „Jak zdobywasz swych
najlepszych klientów?" lub „O ile gorsze od zamierzonych będą twoje wyniki?" Kroki w dół, idąc w przeciwnym kierunku, dzielą problem na coraz bardziej szczegółowe zagadnienia.
• Kontrprzykład: „Czy można pójść naprzód, nie potykając się od czasu do czasu?"
• Pozytywna intencja: „Chciałbyś zapewne, by dobrze ci się powodziło".
Jak mogłeś zauważyć, niektóre z powyższych stwierdzeń zawierają elementy wspólne, lecz nigdy nie są identyczne. Np. pozytywna intencja (osoby, która definiuje swój problem) oraz pozytywny skutek mogą być do siebie podobne, lecz każde z tych zdań sformułowane jest z nieco innego punktu widzenia. Również jedna kategoria odpowiedzi może umożliwiać spojrzenie pod różnymi kątami; np. można podać nieograniczoną ilość kontrprzykładów lub metafor, otwierających nowe perspektywy. Powyższa technika daje ci zatem szansę rozgryzienia problemu, którego nie możesz rozwikłać w żaden inny sposób, stwarzając jednocześnie więcej możliwości wyboru.
Zapewne stwierdzisz, że wymyślanie kreatywnych odpowiedzi wymaga określonych
umiejętności i pomysłowości. Podobnie jak każda technika angażująca zdolności twórcze, również i ta nie oferuje gotowego schematu do naśladowania; nie jest ona oparta na rozumowaniu właściwym lewej półkuli mózgu. Opisana wyżej metoda, znana jako „zręczność językowa" (nazwa ta jest aluzją do zręczności dłoni iluzjonisty) pomaga stymulować kreatywność prawej półkuli.
Przedstawione ćwiczenie, podobnie jak większość zadań proponowanych przez NLP, możesz
wykonać samodzielnie lub wspólnie z inną osobą. Nawet jeżeli nie nasunie ci się wiele
błyskotliwych koncepcji, będziesz musiał spojrzeć na swój problem pod różnymi kątami, dzięki czemu prawie na pewno zobaczysz go w innym świetle. W zdumienie wprawi cię własna pomysłowość, gdy nasuwać się będą sugestie, które dopiero po czasie mogą wydawać się oczywiste.
Technikę punktów widzenia można zastosować do każdego problemu, zawodowego lub
osobistego, małego lub dużego. Po wprowadzeniu drobnej korekty z łatwością można ją
odnieść do realizacji celów. Problem należy wówczas formułować w następujący sposób: „Nie mam tego, lecz chcę to zdobyć" lub „Jestem w punkcie x, a chcę być w punkcie y". Technika punktów widzenia stanowi nie tylko świetną zabawę, ale również skuteczny instrument wprowadzania zmian we własnym życiu. Niektóre kategorie, np. uogólnienia i metafory, urosły dziś do rangi samodzielnych metod rozwiązywania problemów i są z powodzeniem stosowane.
Jeżeli nie przychodzi ci na myśl żadna odpowiedź, przejdź do kolejnego punktu, później będziesz mógł ponownie zastanowić się nad poprzednimi. W przypadku niektórych punktów widzenia dopiero po okresie „nieświadomej inkubacji", zanim nasuną się nam wnikliwe odpowiedzi.